ગુણોત્તર અને પ્રમાણ (Ratio and Proportion)
એક મિશ્રણમાં દુધ અને પાણીનું પ્રમાણ 5 : 1 ના પ્રમાણમાં છે. આ મિશ્રણમાં 5 લીટર પાણી ઉમેરતાં દૂધ અને પાણીનું પ્રમાણ 5 : 2 થાય છે તો તે મિશ્રણમાં દૂધ કેટલું હશે ?
ધારો કે મિશ્રણમાં X લીટર પાણી ઉમેરવામાં આવે છે.
દુધનું પ્રમાણ બંને વખતે એક સરખું છે. તેથી
30×7/10 = (30+X) × 1/3
21 = (30+X)/3
21×3 = 30+X
63 = 30 + X
X = 33 લીટર
X : Y : Z
3×3 : (4×3)(6×2) : 7×2
9 : 12 : 14
X : Y અને Y : Z માં Y ની કિંમત સરખી કરવા માટે 3 : 4 ને 3 વડે અને 6 : 7 ને 2 વડે ગુણ્યા.
9K + 12K + 14K = 245
35K = 245
K = 245/35 = 7
X ને મળતી રકમ = 9K = 9 × 7 = 63